ZKsync (ZK): Giải pháp mở rộng ZK-Rollup của Ethereum là gì?

ZKsync là một giải pháp Layer 2 để mở rộng quy mô cho Ethereum. Nó cải thiện khả năng mở rộng của mạng lưới và giảm chi phí giao dịch trong khi vẫn duy trì tính bảo mật. Bằng cách sử dụng zero-knowledge rollups (zk-rollups), ZKsync gộp các giao dịch off-chain rồi ghi lại chúng on-chain, đảm bảo các giao dịch nhanh hơn và rẻ hơn mà không làm suy giảm tính bảo mật.

 

ZKsync TVL | Nguồn: L2Beat 

 

Tại thời điểm viết bài, ZKsync là mạng Ethereum layer-2 lớn thứ bảy và là zk-rollup lớn thứ hai của Ethereum về tổng giá trị bị khóa (TVL). Với hơn 400 triệu giao dịch đã được xử lý trên hơn bảy triệu địa chỉ, mạng ZKsync có TVL vượt hơn 760 triệu USD. Vào giữa tháng 6, ZKsync đã công bố một chiến dịch airdrop để ra mắt token gốc của mình là ZK. Trong vòng chưa đầy một tuần kể từ khi thông báo, 45% lượng token airdrop đã được yêu cầu. Token ZK có vốn hóa thị trường hơn 743 triệu USD và đạt mức cao nhất mọi thời đại là 0,321 USD vào ngày 17 tháng 6 năm 2024. 

 

KuCoin đã tích hợp ZKsync vào nền tảng của mình vào tháng 6 năm 2024 thông qua nền tảng pre-market trading. 

 

ZKsync là một giao thức cải thiện hiệu suất của Ethereum bằng cách sử dụng zero-knowledge rollups (zk-rollups). Các rollups này nhóm nhiều giao dịch thành một, giảm tải trên chuỗi chính của Ethereum và hạ thấp phí giao dịch.

 

Cốt lõi của zk-rollups nằm ở zero-knowledge proofs (ZKPs). ZKPs cho phép người chứng minh thuyết phục người xác minh rằng một tuyên bố là đúng mà không tiết lộ bất kỳ chi tiết nào về tuyên bố đó. Trong ZKsync, các giao dịch có thể được xác thực mà không cần tiết lộ dữ liệu giao dịch, bảo đảm cả quyền riêng tư và bảo mật.

 

Zero-knowledge proofs hoạt động bằng cách để người chứng minh chứng minh rằng họ biết thông tin cụ thể (gọi là chứng cứ) thông qua một loạt các bằng chứng toán học. Người xác minh kiểm tra các bằng chứng này mà không cần xem dữ liệu thực tế, do đó duy trì tính bảo mật trong khi đảm bảo tính hợp lệ của giao dịch.

ZKsync kết hợp các thành phần on-chain và off-chain để cải thiện khả năng mở rộng của Ethereum và giảm chi phí giao dịch. Thành phần on-chain bao gồm các hợp đồng thông minh quản lý các chức năng quan trọng như lưu trữ các khối rollup, theo dõi khoản nạp và xác minh các bằng chứng. Các hợp đồng này đảm bảo tính toàn vẹn và an toàn của các giao dịch bằng cách ghi lại dữ liệu cần thiết trên blockchain Ethereum.

 

Thành phần off-chain bao gồm các máy ảo thực hiện giao dịch ngoài chuỗi chính của Ethereum. Các quy trình off-chain này xử lý phần lớn tính toán giao dịch, giúp giảm tải cho mạng Ethereum chính. Hệ thống này cho phép các giao dịch được xử lý nhanh chóng và hiệu quả trước khi được gộp lại thành một lô duy nhất và gửi trở lại hợp đồng on-chain để xác minh và lưu trữ cuối cùng. 

 

Cách hoạt động của ZKsync layer-2 | Nguồn: ZKsync 

 

Xử Lý Giao Dịch

Xử lý giao dịch trong ZKsync bao gồm một số bước để đảm bảo hiệu quả và an toàn. Dưới đây là cách hoạt động:

 

1. Gộp Giao Dịch: Nhiều giao dịch được nhóm lại thành một lô duy nhất off-chain. Điều này giảm số lượng giao dịch cần được xử lý riêng lẻ trên chuỗi chính Ethereum, giúp giảm thời gian và chi phí.

2. Tạo Bằng Chứng: Đối với mỗi lô, một bằng chứng zero-knowledge (zk-proof) được tạo ra. Bằng chứng này xác nhận tính hợp lệ của tất cả các giao dịch trong lô mà không tiết lộ bất kỳ chi tiết nào về giao dịch. Zk-proof ngắn gọn và có thể được xác minh nhanh chóng bởi hợp đồng thông minh on-chain.

3. Xác Minh On-chain: Zk-proof được gửi lên mainnet Ethereum, nơi hợp đồng thông minh on-chain xác minh tính hợp lệ của nó. Nếu bằng chứng hợp lệ, lô giao dịch được coi là đã xác nhận và được ghi lại trên blockchain. Điều này đảm bảo tất cả các giao dịch được xử lý an toàn và hiệu quả mà không gây quá tải cho mạng chính Ethereum. 

Bằng cách sử dụng phương pháp này, ZKsync có thể tăng đáng kể thông lượng giao dịch, giảm chi phí, và duy trì mức độ bảo mật và quyền riêng tư cao. Hệ thống này đặc biệt hữu ích cho các ứng dụng yêu cầu giao dịch thường xuyên và chi phí thấp, chẳng hạn như các nền tảng tài chính phi tập trung (DeFi) và các dịch vụ dựa trên blockchain khác.

 

Dưới đây là một số lợi thế của việc sử dụng mạng ZKsync: 

 

1. Tăng Thông Lượng: ZKsync cải thiện đáng kể thông lượng giao dịch bằng cách xử lý giao dịch off-chain rồi gộp chúng thành một bằng chứng duy nhất gửi lên mainnet Ethereum. Phương pháp này có thể xử lý lên đến 100.000 giao dịch mỗi giây, giúp mạng cực kỳ linh hoạt.

2. Giảm Phí Giao Dịch: Bằng cách chuyển phần lớn xử lý giao dịch sang Layer 2, ZKsync giảm tình trạng tắc nghẽn trên mạng Ethereum, dẫn đến phí gas thấp hơn. Người dùng được hưởng lợi từ các giao dịch rẻ hơn mà vẫn giữ nguyên mức độ bảo mật như trên chuỗi chính Ethereum.

3. Bảo Mật Cao: ZKsync sử dụng các bằng chứng zero-knowledge (zk-SNARKs) để đảm bảo rằng các giao dịch hợp lệ mà không cần tiết lộ bất kỳ chi tiết nào. Phương pháp mã hóa này mang lại mức độ bảo mật mạnh mẽ, giúp dữ liệu và giao dịch của người dùng an toàn trước sự can thiệp. 

4. Tương Thích EVM: ZKsync tương thích với Ethereum Virtual Machine (EVM), giúp các nhà phát triển dễ dàng chuyển các dApp Ethereum hiện tại của họ sang ZKsync mà không cần chỉnh sửa lớn. Tính tương thích này đơn giản hóa quá trình phát triển và khuyến khích nhiều dự án hơn sử dụng mạng ZKsync.

5. Cải Thiện Trải Nghiệm Người Dùng: Các tính năng như meta-giao dịch không cần gas cho phép người dùng thanh toán phí giao dịch bằng bất kỳ token nào họ đang chuyển, thay vì cần ETH cụ thể. Cách tiếp cận thân thiện với người dùng này làm cho các giao dịch trở nên tiện lợi và dễ tiếp cận hơn. 

ZKsync đã công bố một đợt airdrop ZK vào tháng 6 năm 2024, được xem là một trong những chiến dịch airdrop lớn nhất trong các mạng Ethereum layer-2. Để đủ điều kiện nhận airdrop ZKsync, bạn cần phải là người dùng tích cực trong hệ sinh thái ZKsync. 

 

Làm Thế Nào Để Đủ Điều Kiện Nhận Airdrop ZKsync

Tiêu chí đủ điều kiện bao gồm sử dụng các dApp, thêm thanh khoản, hoán đổi token và tham gia các hoạt động cộng đồng. Một bức ảnh chụp nhanh vào ngày 24 tháng 3 năm 2024 đã xác định các ví đủ điều kiện. Tổng cộng có 695.232 ví được xác nhận đủ điều kiện dựa trên tương tác của họ với mạng chính ZKsync và các ứng dụng khác nhau trong hệ sinh thái của nó. 

 

Việc phân phối được chia ra với 89% dành cho người dùng tích cực và 11% dành cho các nhà đóng góp hệ sinh thái, những người đã hỗ trợ mạng lưới thông qua phát triển, quảng bá hoặc giáo dục​. 

 

Phân phối token ZK, Tokenomics ZKsync | Nguồn: ZKsync

 

Cách tham gia nhận airdrop ZKsync (ZK) 

1. Kiểm tra Tính đủ điều kiện: Truy cập trang kiểm tra yêu cầu airdrop ZKsync tại ZKsync Claim.

2. Kết nối Ví: Kết nối ví của bạn hoặc gửi tên người dùng GitHub để xác minh tính đủ điều kiện. Là một blockchain tương thích với EVM, bạn có thể sử dụng các ví Ethereum như MetaMask.

3. Xem Phân bổ: Nếu đủ điều kiện, bạn sẽ thấy số lượng token ZK được phân bổ cho ví của mình. Mỗi ví đủ điều kiện có thể nhận từ 450 đến 100.000 token ZK, tùy thuộc vào mức độ tham gia và đóng góp.

4. Yêu cầu Nhận Token: Thực hiện theo hướng dẫn trên màn hình để nhận token của bạn. Không có thời gian vesting hoặc khóa, vì vậy token sẽ có sẵn để sử dụng ngay lập tức.

Khi nào nhận Airdrop ZK: Các token airdrop có thể được nhận từ ngày 16 tháng 6 năm 2024 đến ngày 3 tháng 1 năm 2025. 

 

Cách Tối Ưu Hóa Lợi Ích Từ Airdrop ZKsync 

Bằng cách thực hiện các bước sau đây và duy trì hoạt động trong hệ sinh thái ZKsync, bạn có thể tối đa hóa lợi ích từ các airdrop hiện tại và tiềm năng trong tương lai.

 

• Tham gia Quản trị: Ủy quyền token ZK của bạn cho một đại biểu quản trị để tác động đến tương lai của hệ sinh thái ZKsync. Điều này cũng có thể giúp bạn đủ điều kiện nhận thêm airdrop trong tương lai.

• Duy trì Hoạt động: Tiếp tục tương tác với mạng lưới ZKsync bằng cách giao dịch, thêm thanh khoản và sử dụng các dApp hàng đầu để tăng cơ hội được nhận các airdrop trong tương lai.

• Theo dõi Cập nhật: Theo dõi ZKsync và ZK Nation trên mạng xã hội để cập nhật các thông báo mới hoặc các nhiệm vụ có thể tăng khả năng đủ điều kiện nhận thưởng trong tương lai.

Chuyển tài sản sang ZKsync giúp bạn thực hiện các giao dịch nhanh hơn, rẻ hơn trong khi vẫn duy trì được tính bảo mật của mạng Ethereum. Đây là hướng dẫn từng bước để giúp bạn chuyển tài sản sang ZKsync bằng các phương pháp khác nhau.

 

Sử dụng Cầu Nối ZKsync Portal

1. Truy cập Cổng thông tin: Đi tới cổng thông tin ZKsync bridge.

2. Kết nối Ví của bạn: Nhấn "Connect Wallet" và chọn ví bạn muốn sử dụng, chẳng hạn như MetaMask.

3. Chọn tài sản: Chọn tài sản bạn muốn chuyển và nhập số lượng.

4. Xác nhận Chi tiết: Kiểm tra lại thông tin giao dịch và xác nhận.

5. Phê duyệt Giao dịch: Phê duyệt giao dịch trong ví của bạn để hoàn tất quá trình chuyển tài sản.

Đây là cách bạn có thể thêm mạng ZKsync vào ví MetaMask .

 

Mẹo để Kết Nối Thành Công

Bằng cách làm theo các bước này, bạn có thể kết nối tài sản của mình đến zkSync một cách dễ dàng và tận hưởng các giải pháp có khả năng mở rộng và hiệu quả chi phí cho giao dịch của bạn.

 

• Chọn Nền Tảng Uy Tín: Sử dụng các nền tảng đáng tin cậy và được đánh giá cao, ví dụ như cầu nối ZKsync, để tránh rủi ro bảo mật.

• Xác Minh Tính Tương Thích: Đảm bảo token bạn muốn kết nối được hỗ trợ bởi zkSync.

• Hiểu Rõ Phí: Nhận thức về phí gas liên quan đến quá trình kết nối.

• Kiểm Tra Địa Chỉ Kỹ: Đảm bảo bạn nhập đúng địa chỉ token để tránh mất tài sản.

• Giám Sát Giao Dịch: Theo dõi các xác nhận giao dịch để đảm bảo việc chuyển thành công.

 

ZKsync vs. Optimistic Rollups: So sánh nhanh 

ZKsync (ZK-Rollups) và Optimistic Rollups là hai giải pháp mở rộng Layer 2 nổi bật cho Ethereum, mỗi giải pháp có cách tiếp cận và lợi ích riêng biệt. ZKsync sử dụng bằng chứng không tri thức (zero-knowledge proofs) để xác thực giao dịch ngoài chuỗi, sau đó được gộp lại và gửi đến mạng chính Ethereum kèm theo bằng chứng hợp lệ. Phương pháp này đảm bảo tính bảo mật cao và thời gian hoàn thành giao dịch nhanh chóng vì các giao dịch được xác nhận tính hợp lệ trước khi được ghi nhận lên chuỗi chính. Do đó, việc rút tiền có thể được xử lý trong vài giờ, mang lại trải nghiệm giao dịch nhanh chóng và an toàn. Tuy nhiên, các tính toán mật mã phức tạp liên quan đến việc tạo ra các bằng chứng này khiến ZKsync trở nên tốn kém và đòi hỏi công nghệ cao để triển khai, thường yêu cầu phần cứng chuyên dụng và chuyên môn cao. 

 

Ngược lại, Optimistic Rollups mặc định cho rằng các giao dịch là hợp lệ và dựa vào cơ chế bằng chứng gian lận trong giai đoạn thách thức để đảm bảo tính chính xác. Cách tiếp cận này cho phép xử lý giao dịch ban đầu nhanh hơn nhưng làm chậm thời gian hoàn thành giao dịch do giai đoạn thách thức, có thể kéo dài đến một tuần. Optimistic Rollups dễ triển khai và tích hợp với các hợp đồng thông minh Ethereum hiện tại, giúp các nhà phát triển dễ tiếp cận hơn. Tuy nhiên, chúng dễ bị tấn công kiểm duyệt hơn và phụ thuộc nhiều vào sự tham gia tích cực của mạng để giám sát và thách thức các giao dịch gian lận. Việc lựa chọn giữa hai công nghệ rollup này phụ thuộc vào nhu cầu cụ thể của dự án, cân nhắc giữa các yếu tố như bảo mật, tốc độ, độ phức tạp, và chi phí. 

 

ZKsync vs. Các ZK Rollups Khác 

ZKsync và các ZK rollups khác như StarkNet, Polygon zkEVM, và Scroll cung cấp các giải pháp mở rộng Layer 2 tiên tiến cho Ethereum, nhưng chúng khác nhau trong cách tiếp cận và chi tiết kỹ thuật. ZKsync, được phát triển bởi Matter Labs, sử dụng ZK-SNARKs (Succinct Non-Interactive Arguments of Knowledge) để gộp các giao dịch ngoài chuỗi và xác thực chúng trên chuỗi với các bằng chứng mật mã. Điều này đảm bảo tính bảo mật cao và thời gian hoàn thành giao dịch nhanh chóng. ZKsync nổi bật với khả năng tương thích EVM, giúp đơn giản hóa việc chuyển đổi các hợp đồng thông minh Ethereum hiện có sang nền tảng của nó, tạo điều kiện thuận lợi cho nhà phát triển. Ngoài ra, zkSync hỗ trợ nhiều ứng dụng, từ thanh toán đến các giao thức DeFi phức tạp, cung cấp một môi trường linh hoạt cho nhiều trường hợp sử dụng. 

 

Mặt khác, StarkNet sử dụng ZK-STARKs (Scalable Transparent ARguments of Knowledge), không yêu cầu thiết lập đáng tin cậy và có khả năng chống lại các cuộc tấn công lượng tử, mang lại khả năng mở rộng và bảo mật tiềm năng lớn hơn. Tuy nhiên, StarkNet yêu cầu các nhà phát triển sử dụng ngôn ngữ gốc của nó, Cairo, có thể là một rào cản so với khả năng tương thích EVM của zkSync. StarkNet vượt trội về thông lượng cao, có khả năng xử lý hàng triệu giao dịch mỗi giây, phù hợp cho các ứng dụng đòi hỏi khả năng mở rộng lớn. Cả hai giải pháp đều nhằm giảm chi phí giao dịch và cải thiện hiệu suất; tuy nhiên, sự khác biệt về kỹ thuật của chúng có nghĩa là lựa chọn giữa hai giải pháp này sẽ phụ thuộc vào yêu cầu cụ thể của dự án, chẳng hạn như nhu cầu về khả năng tương thích EVM và mức độ mở rộng cũng như bảo mật mong muốn. 

 

Bằng cách hiểu những thách thức này, bạn có thể đánh giá rõ hơn các trở ngại tiềm năng khi sử dụng ZKsync trong hệ sinh thái Ethereum: 

 

1. Độ phức tạp: Việc triển khai và duy trì zk-rollups là một thách thức kỹ thuật đáng kể. Các kỹ thuật mã hóa tiên tiến được sử dụng đòi hỏi tài nguyên tính toán lớn và chuyên môn cao, điều này có thể trở thành rào cản đối với một số nhà phát triển.

2. Phân mảnh thanh khoản: Khi tài sản chuyển sang các giải pháp Layer 2 như ZKsync, thanh khoản có thể bị phân mảnh trên các nền tảng khác nhau. Việc phân mảnh này có thể làm giảm thanh khoản tổng thể, ảnh hưởng đến hiệu quả giao dịch và sự ổn định giá cả trên cả mạng Layer 1 và Layer 2.

3. Giai đoạn phát triển ban đầu: ZKsync, giống như nhiều giải pháp Layer 2 khác, vẫn đang ở giai đoạn phát triển ban đầu. Điều này đồng nghĩa với việc có thể đối mặt với các thách thức kỹ thuật và vận hành chưa lường trước được khi mở rộng quy mô và phát triển.

4. Hạn chế về khả năng tương thích EVM: Mặc dù ZKsync tương thích với EVM, nhưng nó yêu cầu một bước biên dịch trung gian sử dụng LLVM, điều này có thể làm tăng độ phức tạp và gây ra các vấn đề về khả năng tương thích so với các giải pháp hoàn toàn tương đương với EVM.

ZKsync là một giải pháp mở rộng Layer 2 mạnh mẽ dành cho Ethereum, sử dụng zero-knowledge rollups (zk-rollups) để tăng khả năng mở rộng và giảm chi phí giao dịch. Bằng cách xử lý các giao dịch ngoài chuỗi và gộp chúng thành một bằng chứng duy nhất, ZKsync đảm bảo các giao dịch nhanh hơn, rẻ hơn mà vẫn duy trì mức độ bảo mật cao. Công nghệ này đã được ứng dụng trong nhiều dự án như Mute.io, SpaceFi và EraLend, chứng minh tính hiệu quả của nó trong DeFi và các lĩnh vực khác.

 

Nhìn về tương lai, ZKsync mang lại tiềm năng đáng kể cho ngành công nghiệp blockchain. Khi Ethereum tiếp tục phát triển, đặc biệt với các nâng cấp Ethereum 2.0, ZKsync sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý khối lượng giao dịch tăng lên và duy trì hiệu quả mạng lưới. Sự kết hợp giữa sharding của Ethereum 2.0 và các rollups của ZKsync sẽ mang lại khả năng mở rộng lớn hơn và chi phí thấp hơn, đem lại lợi ích cho cả nhà phát triển và người dùng. Sự cộng hưởng này sẽ tăng cường khả năng mở rộng và hiệu quả của Ethereum, làm cho ZKsync trở thành một thành phần thiết yếu trong tương lai của công nghệ blockchain.

 

• LayerZero (ZRO) Là Gì Và Hoạt Động Như Thế Nào?

• Các Dự Án Crypto Hàng Đầu Trong Mạng Lưới Blast Layer-2

• Các Dự Án Crypto Hàng Đầu Trong Hệ Sinh Thái Mạng Base

• 10 Dự Án Layer-2 Crypto Hàng Đầu Nên Theo Dõi Trong 2024

• Các Dự Án Crypto Zero-Knowledge (ZK) Proof Hàng Đầu 2024

• Các Giao Thức Restaking Thanh Khoản Hàng Đầu 2024

• Các dApps và Dự Án Crypto Hàng Đầu Trong Hệ Sinh Thái Optimism

• Các Dự Án Crypto Hàng Đầu Trong Hệ Sinh Thái Arbitrum