Thế giới tài chính phi tập trung (DeFi) và trí tuệ nhân tạo (AI) đang nhanh chóng hội tụ để tạo nên một lĩnh vực mới được gọi là DeFAI. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu DeFAI là gì, cách thức hoạt động và lý do DeFAI thu hút sự chú ý của cả cộng đồng đam mê crypto lẫn giới đầu tư. Chúng tôi cũng sẽ giới thiệu 10 dự án DeFAI hàng đầu mà bạn nên theo dõi vào năm 2025. Dù bạn là người mới hay mong muốn nâng cao kiến thức, hướng dẫn này sẽ giúp bạn hiểu rõ những yếu tố cốt lõi và cơ hội trong hệ sinh thái DeFAI.
Tính đến tháng 2 năm 2025, CoinGecko đã niêm yết gần 90 dự án DeFAI với tổng vốn hóa thị trường vượt 1,3 tỷ đô la và khối lượng giao dịch 24 giờ trên 260 triệu đô la. Riêng hệ sinh thái Virtuals Protocol đã đạt hơn 1 tỷ đô la vốn hóa từ các tác nhân AI (AI agents), theo dữ liệu của Arkham Intelligence.
Bản đồ nhiệt thể hiển tỷ lệ tài trợ và xu hướng giá của hệ sinh thái Virtuals Protocol | Nguồn: Arkham Intelligence
DeFAI là gì và hoạt động như thế nào?
DeFAI (viết tắt của “Decentralized Finance (Tài chính phi tập trung) + Artificial Intelligence (Trí tuệ nhân tạo)”) thể hiện sự tích hợp giữa các công cụ AI và hợp đồng thông minh trong hệ sinh thái tài chính phi tập trung. Các nền tảng DeFi truyền thống dựa vào thao tác thủ công của người dùng để thực hiện giao dịch, quản lý rủi ro và tối ưu lợi nhuận. Còn với DeFAI, những công việc này được tự động hóa bằng các thuật toán AI và mô hình máy học phức tạp. Dưới đây là cái nhìn tổng quan về các thành phần cốt lõi của DeFAI:
-
Thu thập dữ liệu: Hệ thống AI thu thập khối lượng lớn dữ liệu cả trên chuỗi (on-chain) và ngoài chuỗi (off-chain). Những dữ liệu này bao gồm giá trị thị trường, chỉ số thanh khoản, cảm xúc trên mạng xã hội nhằm đưa ra quyết định.
-
Suy luận mô hình & ra quyết định: Các mô hình AI tiên tiến xử lý dữ liệu theo thời gian thực để dự đoán xu hướng và điều chỉnh chiến lược giao dịch sao cho phù hợp.
-
Thực thi tự động: Hợp đồng thông minh tích hợp với các tác nhân AI (AI agents) để tự động thực hiện giao dịch, tái cân bằng danh mục đầu tư hoặc chuyển đổi chiến lược lợi nhuận mà không yêu cầu sự giám sát liên tục từ người dùng.
-
Khả năng tương tác & quản lý ví: Những hệ thống này hỗ trợ vận hành mượt mà trên nhiều chuỗi khối và đảm bảo tài sản của người dùng được an toàn trong ví không lưu ký (custodial wallets).
Tóm lại, DeFAI biến DeFi từ một quá trình phần lớn dựa vào thao tác thủ công tương đối phức tạp trở thành một hệ thống tự động mang tính linh hoạt và hiệu quả cao hơn.
Lợi ích của DeFAI
DeFAI đang là xu hướng không chỉ vì bước phát triển tất yếu của DeFi, mà còn nhờ vào những ưu điểm riêng biệt sau:
-
Tăng cường hiệu suất: Với công nghệ AI đóng vai trò chủ chốt, các hoạt động tài chính như giao dịch, tối ưu lợi nhuận và quản lý rủi ro được thực hiện trong tích tắc. Nhờ khả năng phản ứng theo thời gian thực, DeFAI có thể mang lại lợi nhuận cao hơn so với chiến lược thủ công.
-
Tự động hóa thân thiện với người dùng: Các nền tảng DeFAI đơn giản hóa quy trình phức tạp trong DeFi, giúp người mới dễ tiếp cận hơn. Cụ thể, người dùng có thể tương tác bằng ngôn ngữ tự nhiên, ra lệnh cho các tác nhân AI (AI agents) thực hiện nhiều bước mà không cần kiến thức kỹ thuật chuyên sâu.
-
Giảm thiểu rủi ro: Các tác nhân AI (AI agents) có thể phân tích khối lượng dữ liệu khổng lồ để xác định rủi ro thị trường tiềm ẩn và tự động điều chỉnh vị thế. Điều này giúp hạn chế sai sót do con người và cảm xúc – hai yếu tố thường dẫn đến sai lầm trong giao dịch truyền thống.
-
Khả năng mở rộng & tương tác chuỗi chéo: Vì các dự án DeFAI thường hoạt động trên nhiều mạng blockchain, người dùng được hưởng lợi từ tính thanh khoản chuỗi chéo (cross-chain liquidity) và khả năng tương tác cao hơn, từ đó giảm thiểu tình trạng tắc nghẽn và nâng cao hiệu quả thị trường.
-
Tiết kiệm chi phí: Nhờ giảm nhu cầu quản lý thủ công và hạn chế việc phải sử dụng trung gian, DeFAI có thể cắt giảm đáng kể phí giao dịch và chi phí vận hành.
Lợi thế của DeFAI không chỉ nằm ở việc làm cho DeFi “thông minh hơn” —mà còn hướng đến mục tiêu giúp DeFi trở nên dễ tiếp cận hơn, hiệu quả hơn và an toàn hơn cho tất cả mọi người.
DeFAI vs. DeFi truyền thống: Khác biệt ở điểm nào?
Mặc dù DeFAI được xây dựng dựa trên nền tảng của tài chính phi tập trung (DeFi), nhưng chúng mang lại nhiều cải tiến quan trọng so với DeFi truyền thống:
Tính năng |
DeFi truyền thống |
DeFAI (DeFi được hỗ trợ bởi AI) |
Tự động hóa |
Người dùng cần theo dõi và quyết định thủ công. |
Sử dụng các tác nhân AI (AI agents) để tự động thực hiện các tác vụ và giao dịch. |
Trí tuệ |
Vận hành dựa trên các quy tắc hợp đồng thông minh cố định, không yêu cầu học hỏi. |
Tận dụng công nghệ học máy (machine learning) để điều chỉnh chiến lược theo thời gian thực. |
Trải nghiệm người dùng |
Thường phức tạp và mang tính kỹ thuật, đòi hỏi kiến thức chuyên sâu về blockchain. |
Cung cấp giao diện tự nhiên, thân thiện, tương tác bằng ngôn ngữ thường ngày. |
Quản lý rủi ro |
Phụ thuộc vào sự cảnh giác của người dùng và các thông số giao thức cố định. |
Phân tích dữ liệu liên tục để điều chỉnh các tham số rủi ro một cách linh hoạt. |
Hiệu suất |
Cần cân bằng lại và can thiệp thủ công định kỳ. |
Thực hiện giao dịch và tái cân bằng danh mục đầu tư trong tích tắc. |
Khả năng thích ứng |
Chiến lược cố định, kém linh hoạt sau khi triển khai. |
Liên tục học hỏi từ dữ liệu thị trường để tối ưu chiến lược. |
Khả năng tương tác |
Hỗ trợ hoạt động đa chuỗi với một số hạn chế. |
Tăng cường thanh khoản và khả năng hoạt động xuyên chuỗi nhờ phân tích AI. |
Ví dụ |
Aave, Uniswap, Compound. |
aixbt by Virtuals, Virtuals Protocol, Hey Anon, ChainGPT, GRIFFAIN. |
-
Mức độ tự động hóa: DeFi truyền thống yêu cầu người dùng chủ động quản lý khoản đầu tư bao gồm các hoạt động như theo dõi thị trường, tự cân bằng lại danh mục và luân chuyển nguồn vốn. Ngược lại, DeFAI sử dụng tác nhân AI (AI Agents) để tự động và liên tục thực hiện các tác vụ này.
-
Trí tuệ và khả năng thích ứng: Giao thức DeFi thông thường hoạt động dựa trên những quy tắc cài sẵn mà không thể tự học. Trong khi đó, các hệ thống DeFAI tích hợp máy học (machine learning), có thể điều chỉnh chiến lược dựa trên dữ liệu thời gian thực, giúp quyết định được đưa ra dựa trên dữ liệu và có tính linh hoạt cao.
-
Tương tác người dùng: DeFi truyền thống có thể phức tạp và làm cho người mới e ngại. Trong khi đó, các nền tảng DeFAI thường có giao diện trò chuyện trực quan, giúp người dùng đưa ra lệnh bằng ngôn ngữ tự nhiên, từ đó hạ thấp rào cản tham gia.
-
Hiệu suất vận hành: Thông qua cơ chế tự động hóa quy trình phức tạp, DeFAI tiết kiệm thời gian và nguồn lực cần thiết để giao dịch và quản lý rủi ro, từ đó mang lại lợi nhuận ổn định và cao hơn.
Tóm lại, DeFAI không nhằm thay thế DeFi mà là nâng cấp nó thông qua việc tích hợp các tác nhân thông minh và tự động, giúp hệ sinh thái tài chính trở nên trực quan và mạnh mẽ hơn.
Các dự án DeFAI hàng đầu trong thị trường tiền điện tử
Dưới đây là 10 dự án hàng đầu trong lĩnh vực DeFAI đáng để theo dõi, được sắp xếp dựa trên mức độ ảnh hưởng thị trường, sự hiện diện và hiệu suất giá, cùng những đặc điểm cũng như đóng góp nổi bật của từng dự án:
1. aixbt by Virtuals (AIXBT)
aixbt là một token mang tính đột phá được phát hành trên nền tảng Virtuals, tận dụng công nghệ AI để tinh giản quá trình giao dịch và tổng hợp dữ liệu thị trường. Dự án sử dụng các thuật toán tiên tiến để phân tích xu hướng thị trường và tự động hóa chiến lược giao dịch, giảm thiểu nhu cầu can thiệp thủ công liên tục. Là một trong những tác nhân AI (AI Agents) tiên phong trong không gian DeFAI, aixbt mang đến cho người dùng công cụ linh hoạt để tối ưu hóa khoản đầu tư tiền điện tử thông qua thông tin theo thời gian thực và khả năng thực thi tự động.
2. Virtuals Protocol (VIRTUAL)
Virtuals Protocol được thiết kế như một hệ sinh thái toàn diện để xây dựng và quản lý các tác nhân AI (AI Agents) trên mạng blockchain. Nền tảng này cung cấp giao diện thân thiện với người dùng, tạo điều kiện cho cả những người không có nền tảng kỹ thuật cũng có thể triển khai công cụ chạy AI cho nhiều tác vụ DeFi, chẳng hạn như tối ưu lợi nhuận và quản lý thanh khoản. Nhờ tập trung vào khả năng tự động hóa và tương thích đa chuỗi (cross-chain), Virtuals Protocol tạo điều kiện cho người dùng khai thác tối đa tiềm năng của DeFAI, đồng thời đơn giản hóa những phức tạp vốn thường gặp trong tài chính phi tập trung.
Tìm hiểu thêm về tokenomics của Virtuals Protocol trong báo cáo nghiên cứu của chúng tôi.
3. Hey Anon (ANON)
Được phát triển bởi nhà phát triển crypto nổi tiếng Daniele Sesta, Hey Anon hướng đến việc đơn giản hóa tương tác on-chain (trên chuỗi) thông qua nền tảng được AI hỗ trợ. Bằng cách sử dụng công nghệ xử lý ngôn ngữ tự nhiên (NLP), Hey Anon hỗ trợ người dùng giao tiếp với các giao thức DeFi một cách dễ dàng—từ việc thực hiện giao dịch, staking token, cho đến quản lý danh mục đầu tư. Nền tảng này tổng hợp dữ liệu theo thời gian thực từ nhiều nguồn, cung cấp những phân tích tài chính và chiến lược phù hợp, giúp DeFi dễ tiếp cận hơn cho cả người mới và nhà giao dịch giàu kinh nghiệm.
4. ChainGPT (CGPT)
ChainGPT tận dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo tiên tiến để cung cấp phân tích thị trường toàn diện, dự đoán giá và thực thi giao dịch tự động trong hệ sinh thái DeFi. Dự án này tích hợp dữ liệu AI với blockchain, mang đến cho người dùng những thông tin mang tính hành động, giúp việc điều hướng thị trường crypto từ phức tạp trở nên đơn giản hơn. Nhờ tập trung vào phân tích dự đoán và khả năng ra quyết định thông minh, ChainGPT là công cụ quan trọng dành cho các nhà đầu tư muốn tối đa hóa lợi nhuận thông qua những chiến lược có cơ sở dữ liệu và kiến thức chuyên sâu.
Tìm hiểu thêm về cách ChainGPT hoạt động trong hướng dẫn chi tiết của chúng tôi.
5. GRIFFAIN (GRIFFAIN)
Được xây dựng trên blockchain Solana, GRIFFAIN tạo dấu ấn riêng nhờ việc cung cấp các giải pháp tối ưu lợi nhuận và quản lý tài sản dựa trên công nghệ trí tuệ nhân tạo. Nền tảng này tự động hóa nhiều tác vụ tài chính như cân bằng danh mục đầu tư, cung cấp thanh khoản và quản lý rủi ro, đồng thời đề xuất các chiến lược cá nhân hóa dựa trên dữ liệu người dùng. Bên cạnh đó, các tác nhân AI (AI Agents) tiên tiến của GRIFFAIN liên tục theo dõi tình hình thị trường, giúp người dùng luôn đạt lợi nhuận tối ưu và hạn chế rủi ro—đây là lợi thế quan trọng trong thế giới DeFi phát triển nhanh chóng.
Tìm hiểu thêm về GRIFFAIN là gì trong báo cáo nghiên cứu của chúng tôi.
6. SwarmNode.ai (SNAI)
SwarmNode.ai là một dự án DeFAI mới nổi, tập trung vào việc tích hợp các tác nhân AI (AI Agents) tự động để khai thác thanh khoản (liquidity mining) và quản lý danh mục đầu tư. Bằng cách tổng hợp dữ liệu thị trường và thực hiện các chiến lược tài chính phức tạp theo thời gian thực, SwarmNode.ai giúp người dùng tối đa hóa lợi nhuận mà không cần phải giám sát thủ công quá nhiều. Phương pháp tiếp cận sáng tạo của dự án không chỉ nâng cao hiệu suất vận hành mà còn giảm độ trễ trong giao dịch, mang lại lợi thế đáng kể trong một thị trường đầy cạnh tranh.
7. ORBIT (ORBIT)
ORBIT là một công cụ dựa trên AI, được phát triển nhằm kết nối nhiều mạng blockchain thông qua khả năng quản lý thanh khoản xuyên chuỗi (cross-chain liquidity) và giao dịch tự động. Các tác nhân thông minh của ORBIT hoạt động trên nhiều giao thức DeFi để thực hiện giao dịch, quản lý rủi ro và tối ưu lợi nhuận một cách trơn tru. Nhờ khả năng hoạt động trên nhiều chuỗi khác nhau, ORBIT mang đến một giải pháp linh hoạt, giúp người dùng tận dụng cơ hội kinh doanh chênh lệch (arbitrage) và duy trì danh mục đầu tư cân bằng mà không gặp trở ngại thường thấy trong quá trình giao dịch xuyên chuỗi.
8. Hive AI (BUZZ)
Ra đời từ cuộc thi hackathon AI trên Solana, Hive AI là một nền tảng dạng mô-đun cung cấp đa dạng dịch vụ on-chain (trên chuỗi), bao gồm giao dịch, staking và phân tích tâm lý thị trường. Bằng cách sử dụng giao diện ngôn ngữ tự nhiên, Hive AI hỗ trợ người dùng thực hiện các tác vụ phức tạp chỉ với những lệnh đơn giản. Ngoài ra, kiến trúc vững chắc của dự án được thiết kế để tích hợp với nhiều giao thức DeFi, giúp việc quản lý tài sản kỹ thuật số và tham gia vào các hoạt động tài chính phi tập trung trở nên thuận tiện hơn—đồng thời hưởng lợi từ tính bảo mật và tốc độ được cải thiện nhờ quy trình vận hành dựa trên AI.
9. GT Protocol (GTAI)
GT Protocol kết hợp sức mạnh của AI với khả năng phân tích blockchain nâng cao để cung cấp các quyết định đầu tư chính xác và dựa trên dữ liệu cho người dùng DeFi. Nền tảng này tự động hóa quá trình thực thi giao dịch và quản lý danh mục bằng cách liên tục phân tích xu hướng thị trường và điều chỉnh chiến lược phù hợp. Tính năng quản lý rủi ro thông minh của GT Protocol giúp người dùng hạn chế tổn thất tiềm ẩn, đồng thời tận dụng các cơ hội thị trường. Nhờ đó, giao thức này trở thành công cụ hữu ích cho cả nhà giao dịch mới lẫn nhà giao dịch giàu kinh nghiệm đang muốn tối ưu hóa trải nghiệm DeFi.
10. Layer AI (LAI)
Layer AI là một dự án hạ tầng tích hợp trí tuệ nhân tạo tiên tiến vào hệ sinh thái tài chính phi tập trung (DeFi) nhằm nâng cao khả năng của các hợp đồng thông minh. Bằng cách cung cấp một khuôn khổ cho tự động hóa dựa trên AI, Layer AI hỗ trợ thực thi những thao tác tài chính phức tạp như chuyển tài sản, tối ưu lợi nhuận và tương tác xuyên chuỗi một cách trơn tru. Thiết kế vững chắc và có khả năng mở rộng cao của Layer AI dự kiến sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển DeFAI trong tương lai, giúp giảm bớt trở ngại vận hành và nâng cao hiệu suất toàn hệ thống.
Cách bắt đầu và sử dụng DeFAI
Việc tham gia vào không gian DeFAI có thể khá phức tạp với người mới, nhưng quá trình này có thể được đơn giản hóa qua một số bước sau:
-
Trang bị kiến thức: Bắt đầu bằng cách đọc các hướng dẫn dành cho người mới, xem video hướng dẫn và theo dõi các kênh giáo dục tiền mã hóa uy tín (chẳng hạn KuCoin Learn) để hiểu những kiến thức cơ bản về DeFi và công nghệ AI.
-
Thiết lập ví tiền điện tử: Chọn một ví phi lưu ký (non-custodial) hỗ trợ tính năng đa chuỗi (ví dụ MetaMask hoặc Phantom). Đây là yếu tố cốt lõi để tương tác với các nền tảng phi tập trung và quản lý tài sản kỹ thuật số của bạn.
-
Nghiên cứu dự án: Tìm hiểu các dự án DeFAI hàng đầu được đề cập trong hướng dẫn này. Truy cập trang web chính thức và kênh truyền thông xã hội của dự án đó để cập nhật thông tin và thảo luận với cộng đồng. Việc hiểu rõ nền tảng cơ bản của mỗi dự án sẽ giúp bạn đưa ra quyết định đầu tư sáng suốt.
-
Bắt đầu với số vốn nhỏ: Bạn nên khởi đầu với một khoản đầu tư nhỏ để làm quen với nền tảng. Nhiều dự án DeFAI cung cấp testnet (mạng thử nghiệm) hoặc bản dùng thử (demo), bạn có thể tận dụng những phiên bản này để quen dần với giao diện và tính năng.
-
Sử dụng công cụ tổng hợp và hỗ trợ: Tận dụng các công cụ theo dõi danh mục đầu tư và nền tảng tổng hợp DeFi có hỗ trợ giao thức AI. Những công cụ này giúp bạn giám sát hiệu suất, theo dõi lợi nhuận và cập nhật xu hướng thị trường.
-
Luôn cập nhật: DeFAI là lĩnh vực mới nổi với tốc độ phát triển công nghệ rất nhanh. Do đó, hãy thường xuyên theo dõi tin tức ngành, tham gia các diễn đàn cộng đồng và đăng ký nhận bản tin để nắm bắt kịp thời những cập nhật mới và rủi ro tiềm ẩn.
Rủi ro của DeFAI
Mặc dù có nhiều triển vọng đầy hứa hẹn, DeFAI cũng tiềm ẩn những rủi ro nhất định. Dưới đây là một số thách thức có thể gặp:
-
Lỗ hổng thuật toán: Mô hình AI chỉ hiệu quả khi dữ liệu được huấn luyện chất lượng. Nếu dữ liệu không chính xác hoặc sai lệch có thể dẫn đến các quyết định giao dịch không tối ưu, thậm chí gây nguy hiểm. Những sai sót trong thuật toán có lúc dẫn đến tổn thất không mong muốn.
-
Rủi ro hợp đồng thông minh: Tương tự như bất kỳ nền tảng dựa trên blockchain nào, các dự án DeFAI đều phụ thuộc vào hợp đồng thông minh. Vì vậy lỗ hổng hoặc lỗi code trong hợp đồng có thể bị kẻ xấu lợi dụng, tiềm ẩn nguy cơ bị hack hoặc mất tiền.
-
Sự không chắc chắn về mặt pháp lý: Việc ứng dụng AI trong dịch vụ tài chính làm tăng thêm độ phức tạp về quy định. Việc thiếu rõ ràng trong cách quản lý các quyết định tài chính do AI đưa ra có thể đem lại rủi ro pháp lý cho cả nhà đầu tư lẫn nhà phát triển dự án.
-
Phụ thuộc quá mức vào tự động hóa: Mặc dù tự động hóa có thể giảm thiểu sai sót do con người, nhưng nếu lạm dụng AI, nhà đầu tư có thể trở nên lơ là. Chính vì vậy, bạn vẫn nên theo dõi và đánh giá định kỳ hiệu suất của AI để đảm bảo phù hợp với mục tiêu đầu tư của mình.
-
Biến động thị trường: Thị trường tiền điện tử vốn dĩ biến động mạnh. Ngay cả những hệ thống AI tinh vi nhất cũng không thể loại bỏ hoàn toàn rủi ro khi thị trường biến động nhanh, điều này có thể gây ảnh hưởng đến lợi nhuận tổng thể.
Điều cần thiết là bạn nên tự thực hiện nghiên cứu, hiểu rõ các rủi ro cụ thể của từng nền tảng và cân nhắc đa dạng hóa danh mục đầu tư để giảm thiểu thua lỗ tiềm ẩn.
Kết luận
DeFAI đang dẫn đầu làn sóng đổi mới trong thị trường crypto nói chung, kết hợp hiệu suất và độ chính xác của công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) với tính phi tập trung của lĩnh vực DeFi. Thông qua việc tự động hóa các tác vụ tài chính phức tạp, tối ưu lợi nhuận và giảm thiểu sai sót do con người, các dự án DeFAI không chỉ giúp tài chính phi tập trung trở nên dễ tiếp cận hơn, mà còn mở ra một hệ sinh thái tài chính hiệu quả và an toàn hơn.
Đối với người mới, tham gia vào lĩnh vực DeFAI có thể bắt đầu từ việc tìm hiểu kiến thức và thử nghiệm với khoản đầu tư nhỏ. Tuy nhiên, lợi ích lâu dài có thể rất đáng kể. Dù bạn quan tâm đến khả năng thực thi giao dịch nhanh gọn của aixbt, hệ sinh thái toàn diện của Virtuals Protocol hay giao diện trực quan, thân thiện của Hey Anon, ngày sẽ càng có nhiều dự án đáp ứng đa dạng nhu cầu trong lĩnh vực này.
Mặc dù vẫn còn tồn tại rủi ro nhất định như lỗi thuật toán hay bất ổn về mặt quy định, nhưng tiềm năng lợi ích lâu dài giúp DeFAI trở thành lĩnh vực đáng chú ý trong năm 2025 và xa hơn nữa. Khi hệ sinh thái tiếp tục phát triển, việc luôn cập nhật thông tin và tích cực tham gia sẽ là yếu tố then chốt đối với những ai muốn tận dụng cơ hội từ sự kết hợp đột phá giữa tài chính và trí tuệ nhân tạo này. Tương lai của tài chính có thể sẽ được thúc đẩy bởi AI và việc sớm nắm bắt xu hướng có thể mang đến giá trị đáng kể cho hành trình đầu tư tiền mã hóa của bạn.
Đọc thêm
-
AI Agents là gì trong Crypto? Các dự án AI Agents hàng đầu nên theo dõi
-
Top dự án AI Agents trên Blockchain Sui hàng đầu: Hướng dẫn cho người mới